PRAKSİS (MOTOR PLANLAMA) NEDİR

Yüklenme Zamanı: 26.04.2025 21:54:49

Güncellenme Zamanı:

PRAKSİS(MOTOR PLANLAMA) NEDİR?

Duyusal Praksis: Motor Planlama: Duyu bütünleme sürecinin yorum ve plan aşamasıdır. Beynimizin bir dizi eylemi tasarlama, organize etme ve yürütme yeteneği­dir. Beyin algıladığı uyaranı yorumlayarak anlamlandırır ve bu bilgi karşısında ne yapacağına karar verir. Bunu yaparken hafızayı yoklar, eski bilgileri ve deneyimlerini kullanır ve bu durumda yapması gereken en uygun davranışı bulur. Beynimizin en gelişmiş bölümü ve kişiliğimizin özelliklerinden sorumlu olan frontal bölge aracılığıyla ortaya çıkardığımız bu yeteneğimiz, yönetici fonksiyonların devreye girmesini sağlar. Yeni bir durumla karşılaştığımızda bu duruma adapte olma yeteneklerimizle ilgilidir. Böylece akıl yürütme ve düşünme becerilerini kullanır, bir problemi çözmek için bir fikir üretir, bu fikri hayata geçirecek sıralama basamaklarını zihnimizde oluşturur ve bu basamakları hayata geçiririz. 

Planımız bozulduğunda, önümüze bir engel çıktığında yeni duruma adapte olarak planımızı bu duruma uygun şekilde güncelleyebilmemiz de yine beynimizin bu bölümü sayesinde olur. 

Bu kısım aynı zamanda fiziksel hareketlerimizi de planladığımız duyu bütünleme aşamasıdır. 'Motor planlama ' da denilen bu aşamada fiziksel olarak neler yapacağımızı planlarız. Motor planlama becerimiz sayesinde bir aktiviteyi bizi en az yoracak ve en iyi sonuç almamızı sağlayacak şekilde yapar, tüm bunları yaparken de, yine beynimizin gelişmiş üst merkezlerini kullanırız. Örneğin sabah uyanıp, okula gitmek için hazırlanmaya başlayan çocuğunuzun yapacağı basamakları geçmiş tecrübelerinden ve gelişmiş algısal süreçlerinden faydalanarak ve yeterli fiziksel beceriyle art arda yapabilme becerisidir. 

Sadece büyük gövde kaslarını değil, bir kalemi tutmak ve kullanmak için gereken planlamayı yöneten ince motor kaslarını ya da oral-motor olarak da isimlendirdiğimiz ağız, dil ve dudak kaslarını kullanarak kendisine sorulan bir soruya cevap vermesi için de önce motor planlama yapabilmesi gerekir. 

Beynimizde Bazal Ganglionların bu pratik beceriyi edinmemizdeki görevi büyüktür. 

Beynin üst merkezleriyle ilişkiye geçerek ve hafızanızda olan bilgiler, kişiliğiniz ve diğer gelişmiş düşünsel becerilerinizden de yararlanarak, fiziksel olarak çok yorulma­dan, günlük hayat içindeki aktiviteleri ya da edindiğiniz diğer fiziksel becerileri basit ve otomatik bir şekilde yapabilmenizi sağlar. 

 

Kalabalık salonda konuşmacıyı dinlemeye çalışırken, uzaktan gelen çocuğunuzun sizi çağıran sesi, başta basit bir işitsel duyusal uyaranken, ne olduğu algılanarak beyninizin üst merkezlerine bu bilgi gittiğinde, artık; bireysel farklılıklarımızın çok daha önem kazandığı evre başlar. 

Yani sizin karakterinizin, geçmiş tecrübe ve bilgilerinizin ve üst düzey yeteneklerinizin çok önemli olduğu, karar verme aşaması devreye girer. Duyu bütünleme sürecinin ilk iki aşaması sayesinde edindiğiniz bilginin ardından, bu bilgiye en uygun ve en anlamlı harekete karar verme aşamasıdır. 

Eğer kalkmaya ve çocuğunuzun yanına gitmeye karar verirseniz oturduğunuz yerden sessiz ve sakin bir şekilde, yanınızdakileri rahatsız etmeden kalkarak, koltuk sıralarının arasından kimseye çarpmadan geçmek için kullanacağınız becerilerinizin oluştuğu motor planlama sürecine geçersiniz. Ya da başka bir örnekle,

Çocuğunuzla park yolunda kaldırımla karşılaştığınızda onun, sizin beklediğiniz şekilde kaldırımı güvenle çıkabilmesi için öncelikle bu bir kaldırım ve takılıp dü­şememek için ayağımı kaldırmalıyım bilgisinin hafıza­sında bulunması, bunun için de daha önceden benzer bir durumu tecrübe etmiş olması gerekmektedir. Ardından çocuğunuz ne yapması gerektiğine karar verir; "Ayağımı kaldırmalıyım." ve bu kararı hayata geçirmek için yine eski tecrübelerinden yararlanarak, hangi bacağını nasıl ve ne kadar kaldıracağı ile ilgili motor planlamalar yapar.