Uyaran Eksikliği Nedir?

Yüklenme Zamanı: 30.06.2025 12:06:48

Güncellenme Zamanı: 8.07.2025 09:54:06

> “Çocuğum sessiz, içine kapanık. Oyun oynamıyor. Tepki vermiyor. Sanki dünyadan kopmuş gibi.”
> Peki ya bu durum, adı konulmamış bir sorun olan *uyaran eksikliği* olabilir mi?

 

* “Çocuğum hiç tepki vermiyor”
* “Durgun çocuk ne anlama gelir?”
* “Çocuğum neden oyun oynamıyor?”
* “Uyaran eksikliği nedir?”
* “Çocukta çevresel uyaranların etkisi”
* “İçe kapanık çocuklar nasıl desteklenir?”
* “Duyusal sistemler nasıl çalışır?”
* “Çocuk neden çevresiyle ilgilenmez?”
* “Çocuğum her şeye boş boş bakıyor”

hadi gelin beraber öğrenelim

 

🌱 Uyaran Eksikliği Nedir?

Uyaran eksikliği, çocuğun gelişimsel olarak ihtiyaç duyduğu *duyusal, sosyal ve çevresel uyarıcıların yeterli düzeyde sunulmaması* durumudur.
Yani çocuk:

* Duyularını uyaracak zengin bir ortamda bulunmaz
* Yeterince hareket etmez
* Yüz-yüze iletişim azalır
* Oyun oynamaz
* Ekran karşısında pasif bir şekilde saatler geçirirse...
  Beynine giden duyusal sinyaller zayıflar ve *gelişim yavaşlar.*

 

🧩 Belirtileri Nelerdir?

Uyaran eksikliğine sahip çocuklarda:

* Durgunluk, tepkisizlik
* Göz teması azlığı
* Oyuna ilgi göstermeme
* Yavaş hareket etme
* Konuşma ve dil gelişiminde gecikme
* Sosyal ilişki kurmada zorlanma
* Ekrana bağımlı gibi olma
* Duygusal tepkilerde yavaşlık
  gibi durumlar gözlemlenebilir.

 

 ❗ Ailelerin Sıkça Sorduğu Sorular

*1. “Çocuğum çok sakin, sorun olabilir mi?”*
Her sakin çocuk sağlıklı değildir. Bazen bu “sakinlik”, yeterince uyarı almayan bir sinir sisteminin *donuk tepkisidir.*

*2. “Çocuğum oyuncaklara bakıyor ama oynamıyor.”*
Oyuncakla ilgilenmiyor, keşfetmiyorsa çevresel uyaranlar onun için ya yetersizdir ya da fazla edilgendir.

*3. “Ekran çocuğuma zarar vermiş olabilir mi?”*
Pasif ekran maruziyeti, doğal duyusal uyaranları engeller. Bu da beyni gerçek dünyadan koparabilir. Sonuçta çocuk “içine kapanmış gibi” görünür.

*4. “Ne yapabilirim?”*

* Ekranı sınırlayın
* Hareketi artırın (park, bahçe, salıncak vb.)
* Göz teması kurun
* Yüz yüze, taklitli, etkileşimli oyunlar oynayın
* *Ergoterapiden destek alın*

 

🎯 Uyaran Eksikliği ile Duyusal Sistem Arasındaki Bağ

Beyin gelişimi için:

* Görsel
* İşitsel
* Taktik (dokunsal)
* Vestibüler (denge)
* Proprioseptif (kas-eklem farkındalığı)
  uyaranlar birlikte çalışır.

Yetersiz uyarı alan çocukların beyni, bu sistemler arasında *iletişim kurmakta zorlanır.* Bu da gelişimi doğrudan etkiler.

 

🧠 Ergoterapi Neler Sunar?

Ergoterapist, çocuğun hangi duyusal sistemlerinin yeterince uyarılmadığını belirler ve:

* Hareket temelli oyunlar
* Duyusal oyunlar
* Sosyal etkileşimli çalışmalar
* Günlük yaşama katılımı artıran etkinlikler
  planlayarak çocuğun gelişimini destekler.

 

📌 Sonuç: Sessizlik Her Zaman Huzur Değildir

Çocuğunuzun çok sessiz, çok sakin olması sizi rahatlatmasın. Bu durgunluk, bir gelişim çağrısı olabilir.
Bazen en büyük işaret, *hiç tepki vermemektir.*
Ve bu işareti zamanında fark etmek, çocuğun hayatını değiştirebilir.

 

💡 *Not:*
Bu yazı bilgilendirme amaçlıdır. Kesin tanı ve destek için bir psikiyatrist ve ardından ergoterapist ile görüşmeniz önerilir.